MFW kończy z Polską konsultacje na temat Artykułu IV

Waszyngton, DC: Komitet Wykonawczy Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) zakończył konsultacje dotyczące Artykułu IV1Rozpatrzył i zatwierdził ocenę personelu w trybie pozaterminowym z posiedzeniem RP i bez niego.

Polska gospodarka znacznie zwolniła w warunkach wciąż wysokiej inflacji. Po szybkim wychodzeniu z pandemii, polska gospodarka wzrosła w 2022 roku o 5,1 proc., choć w dalszej części roku gospodarka znacznie zwolniła. Przewiduje się, że wzrost gospodarczy spowolni do 0,3 procent w 2023 r., a następnie ponownie przyspieszy w 2024 r., przy czym oczekuje się, że wyższa inflacja osłabi realny wzrost płac i inwestycje, które będą wyglądać w górę z powodu cen energii i stóp procentowych. W średnim okresie potencjalny wzrost Polski prognozowany jest na 3 proc. Dzięki dużym inwestycjom następne pokolenie jest wspierane przez dotacje unijne, tymczasowo równoważące negatywne skutki starzenia się społeczeństwa.

Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrósł z 1,8% PKB w 2021 r. do 3,7% PKB w 2022 r., a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych spadł do 50%, ponieważ urzędnicy wdrożyli reformę podatku dochodowego od osób fizycznych i tymczasowo obniżyli podatki od żywności i energii, aby zapobiec hiperinflacji. Przewiduje się, że ogólny deficyt rządu wzrośnie do 4,5 procent PKB w 2023 r., głównie w związku ze spowolnieniem gospodarczym. Oczekuje się, że w średnim okresie deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ustabilizuje się na poziomie 3,5 proc. PKB, a dług wzrośnie do 55 proc. PKB.

O ile istotny wzrost inflacji w 2022 r. będzie wynikał z czynników zewnętrznych, w tym cen żywności i energii, o tyle inflacja bazowa również wzrosła i pozostaje na wysokim poziomie. Bank centralny znacznie zaostrzył politykę pieniężną w latach 2021-22, po czym wstrzymał ją pod koniec 2022 roku. Prognozowana stabilizacja cen żywności i energii ma skutkować istotnym spadkiem inflacji bazowej w 2023 r., choć proces jej łagodzenia potrwa dłużej. . Przewiduje się, że inflacja osiągnie cel do końca 2025 r.

Jakość aktywów bankowych pozostaje stabilna, a poziomy adekwatności kapitałowej w całym sektorze znacznie przekraczają wymogi regulacyjne. Banki pozostają rentowne w 2022 r. pomimo kosztów wakacji hipotecznych, ponieważ oprocentowanie kredytów rośnie. Ryzyka prawne wynikające z kredytów hipotecznych denominowanych w walutach obcych są najważniejszym źródłem niepewności i potencjalnych strat dla banków.

Ocena Zarządu2

Po szybkim wychodzeniu z pandemii, polska gospodarka znacznie się osłabiła w warunkach wciąż wysokiej inflacji. Gospodarka gwałtownie zwolniła w 2022 r. w obliczu szoków cen energii, zaostrzenia polityki pieniężnej i spadku popytu zewnętrznego. Rynki pracy pozostają napięte, chociaż pojawiają się pewne oznaki ochłodzenia. Wysoka inflacja jest przede wszystkim napędzana przez szoki cen żywności i energii – zaostrzone przez wojnę rosyjską na Ukrainie – chociaż inflacja bazowa również przyspieszyła. Wstępnie ocenia się, że pozycja zewnętrzna jest zasadniczo zgodna ze średnioterminowymi fundamentami i korzystną polityką. Rezerwy walutowe są wystarczające, aby zabezpieczyć się przed wstrząsami zewnętrznymi i niestabilnymi warunkami rynkowymi.

Pomimo przewidywanej recesji w 2023 r. średniookresowe perspektywy gospodarcze pozostają korzystne. W niedawnej przeszłości wysoka inflacja osłabiła wzrost płac realnych, podczas gdy inwestycje schodzą na drugi plan względem cen energii, stóp procentowych i aktywności mieszkaniowej. Przewiduje się, że gospodarka odrodzi się w 2024 i 2025 r., gdy wstrząsy ustąpią, a wzrost płac realnych wzrośnie. Jednak znaczna niepewność w bliskiej perspektywie będzie wymagać skutecznego zarządzania polityką, ponieważ decydenci dążą do obniżenia inflacji bez ponoszenia wysokich kosztów dla wyników gospodarczych.

W 2023 r. należy unikać ekspansji fiskalnej, aby zwalczyć jeszcze wyższą inflację. Chociaż oczekuje się, że deficyt budżetowy wzrośnie w 2023 r., ponieważ gospodarka nadal zwalnia, należy unikać łagodzenia fiskalnego wynikającego z polityki, chyba że zmaterializują się poważne zagrożenia. A środki dotyczące cen energii powinny w razie potrzeby mieć charakter tymczasowy, ukierunkowany i chronić sygnały cenowe. W perspektywie średnioterminowej władze muszą stworzyć przestrzeń fiskalną, aby dostosować się do nowych priorytetów w zakresie obronności i innych wydatków bez spłacania długu publicznego w górę. Koniec polegania na środkach pozabudżetowych i wymaganie, aby wszystkie wydatki przechodziły przez proces budżetowy, poprawi przejrzystość finansową.

Polityka pieniężna powinna pozostać restrykcyjna do czasu opanowania presji cenowej i osiągnięcia stałego obniżania inflacji w kierunku celu. Oczekiwana stabilność cen żywności i energii będzie ograniczać inflację ogółem w 2023 r. Dalsza inflacja zależy jednak od obniżenia się inflacji bazowej. Polityka pieniężna powinna być oparta na danych i dalej zacieśniana, jeśli inflacja bazowa, wzrost płac i gospodarka nie zwolnią zgodnie z planem. Interwencja walutowa powinna być zawsze zarezerwowana dla niestabilnych warunków rynkowych.

Chociaż sektor bankowy pozostaje stabilny, nadal istnieją istotne wyzwania prawne i regulacyjne. Jakość aktywów nie uległa pogorszeniu, a poziomy adekwatności kapitałowej w całym sektorze znacznie przekraczają wymogi regulacyjne. Bieżące wyzwania zmniejszają jednak rentowność banków i mogą zmniejszyć ich zdolność do udzielania kredytów gospodarce w średnim okresie. Co ważniejsze, aby rozwiązać toczące się sprawy kredytów hipotecznych w walutach obcych, banki powinny dążyć do zawierania z klientami dobrowolnych porozumień w celu przeliczenia ich kredytów hipotecznych na walutę lokalną. Władze powinny również zbadać opcje strategiczne, które pomogą zmniejszyć niepewność, jaką walutowe kredyty hipoteczne stwarzają dla ryzyka prawnego sektora bankowego. Ponadto nieukierunkowane wakacje kredytowe są nieefektywne, kosztowne, osłabiają transmisję polityki pieniężnej i nie powinny być przedłużane.

Bieżące inwestycje publiczne i reformy strukturalne są potrzebne do osiągnięcia długoterminowego wzrostu gospodarczego i integracji oraz celów klimatycznych. Oczekuje się, że w średnim okresie produkt potencjalny Polski będzie wspierany przez silne inwestycje, częściowo finansowane z nowej generacji dotacji unijnych, które pomogą czasowo przeciwdziałać negatywnym skutkom starzenia się społeczeństwa. Dalszy wzrost imigracji zwiększy konkurencyjność Polski i przyspieszy średniookresowy wzrost gospodarczy. Pomyślną integrację ukraińskich uchodźców można jeszcze bardziej wzmocnić poprzez dodatkowe szkolenia i budowanie potencjału. Znaczne inwestycje w źródła czystej energii są niezbędne do wspierania zrównoważonego wzrostu gospodarczego i osiągnięcia celów transformacji energetycznej. Aby osiągnąć cele dekarbonizacji, mogą być potrzebne dodatkowe instrumenty polityczne, a władze zachęca się do rozważenia roli opodatkowania emisji dwutlenku węgla.

Zaleca się, aby kolejne porady dotyczące Artykułu IV odbywały się w regularnych 12-miesięcznych cyklach.