Kompleksowe wytyczne – polskie wytyczne dotyczące zgłaszania obniżek cen

Na początku maja 2023 r. Urząd Ochrony Konsumentów (Szef Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów „UOKiK”) opublikował kompleksowe wytyczne dotyczące zasad informowania o obniżkach cen (dalej „Wytyczne”). Wcześniej, w 2021 r., Komisja Europejska opublikowała wytyczne dotyczące interpretacji i stosowania art. 6a dyrektywy 98/6/WE w sprawie ochrony konsumentów poprzez wskazanie cen produktów oferowanych konsumentom.

Pierwsze kontrole UOKiK dotyczące przestrzegania nowych przepisów przez branżę zostały przeprowadzone wkrótce po ich wejściu w życie, bo już w styczniu 2023 r. Komunikaty UOKiK z tej okazji przyniosły więcej pytań niż odpowiedzi. Dlatego zapowiedź publikacji samych wytycznych, a także proces szeroko zakrojonych konsultacji z organizacjami biznesowymi i konsumentami, zostały ogólnie dobrze przyjęte przez branżę. Jednym z celów przepisów wdrażających w Polsce Dyrektywę Omnibus od 1 stycznia 2023 r. było między innymi wyeliminowanie fałszywych rabatów, czyli praktyki sztucznego podnoszenia ceny na krótki okres, by później ją obniżyć, a następnie wprowadzenie konsumenta w fałszywe przekonanie, że oferta jest atrakcyjna.

Polskie regulacje w tym zakresie polegały na zmianie brzmienia art. 4 ustawy o informacji o cenach towarów i usług (dalej jako „APIGSChociaż jest to zmiana tylko jednego warunku, konsekwencje tej zmiany mają poważne implikacje dla całego rynku detalicznego.Co ważniejsze, wdrożenie dyrektywy komplementarnej w Polsce bardzo różni się od sposobu, w jaki ta dyrektywa została przyjęta przez inne kraje Pozostali członkowie Unii Europejskiej. Na przykład Polska nie zdecydowała się na przyjęcie rozporządzenia w sprawie tzw. „obniżek cen” – czyli mechanizmu określonego w art. 6a Dyrektywy, który pozwala sprzedawcy, w przypadku stopniowego pogłębiania się o obniżce ceny, aby poinformować cenę przed złożeniem wniosku Pierwszy dotyczy rabatu jako poprzedniej ceny bez rabatu. Tak więc w Polsce sprzedawca musi obliczyć wielkość ewentualnego rabatu w stosunku do najniższej ceny 30 dni przed sprzedażą i podać informacje na ten temat.

Dodatkowo, skutkiem włączenia nowej regulacji do APIGS jest to, że zasady dotyczące informacji o przecenach dotyczą również cen usług, a nie tylko cen produktów. W efekcie w Polsce mamy do czynienia z rozszerzonym zakresem regulacji w stosunku do dyrektywy 98/6/WE, która dotyczy wyłącznie cen produktów.

Wytyczne stanowią dość obszerny dokument opisujący szczegółowo (czasem nawet incydentalnie) sposób obsługi przez UOKiK różnego rodzaju promocji. Naszym zdaniem najciekawsze kwestie poruszone w poradniku dotyczą:

• Stanowisko UOKiK jest takie Zgłaszając obniżkę, przedsiębiorca powinien skorzystać ze wzoru „Najniższa cena 30 dni przed sprzedażą.„ Zdaniem organu niezgodne z regulaminem byłoby stosowanie innych warunków w najniższej cenie na 30 dni przed obniżką, takich jak:Cena referencyjna„,”cena za całość”, „Najniższa cena z ostatnich 30 dni„,”On byłNiedopuszczalne jest również samo stosowanie przekreślonej ceny (zdaniem UOKiK w tym przypadku konsument nie może ocenić, czy wielkość rabatu została prawidłowo obliczona, ponieważ nie jest jasne, co oznacza przekreślona cena).

Zwięzłe wyjaśnienie będzie dopuszczalne jedynie przy zgłaszaniu rabatu na platformie lub w sklepie internetowym, pod warunkiem jednak, że a) wynika to z ograniczonej przestrzeni na opis (UOKiK zapowiedział, że sprawdzi tę okoliczność), oraz b) pełne wyjaśnienie jest łatwo dostępne dla konsumenta, np. na etykiecie produktu lub tzw Wskazówka.

Z kolei krótka interpretacja nie zostanie zaakceptowana przez organ w przypadku „tradycyjnych” etykiet sklepowych – zawsze powinny one zawierać pełny przekaz

• Najniższą ceną na 30 dni przed sprzedażą jest cena, po której sprzedawca oferuje konsumentom towar lub usługę i to właśnie ta cena powinna być kryterium obliczenia korzyści ze sprzedaży (np. – 30%). Czyniąc to, nie ma znaczenia, czy jakikolwiek zakup po tej cenie rzeczywiście miał miejsce, ilu konsumentów to zrobiło, a także jak długo cena obowiązywała. Błędem byłoby obliczanie wielkości rabatu wyłącznie w odniesieniu do ceny normalnej lub podawanie kilku niskich cen.

Co ważne, w zależności od wytycznych, ceną odniesienia może być cena oferowana członkom programu lojalnościowego. Sprzedawca będzie musiał również poinformować o tym konsumentów, którzy nie są członkami programu lojalnościowego.

Natomiast w przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi sprzedaż towarów lub usług różnymi kanałami sprzedaży (sprzedaż stacjonarna, internetowa, przez aplikację) i po różnych cenach, informacja o obniżeniu ceny towaru lub usługi w danym kanale musi odnosić się do najniższej ceny z 30 dni przed obniżeniem wersji, która była dostępna na danym kanale.

• W wytycznych organ odniósł się również do pewnej kwestii kody promocyjne Dostępne za pośrednictwem różnych kanałów komunikacji (strona internetowa, aplikacja, media społecznościowe, w sklepie i przez osoby trzecie). Jeśli ten kod jest podany bezpośrednio na stronie internetowej lub w aplikacji sprzedawcy (np. „-20% na buty po wpisaniu XYZ”), najniższa cena 30 dni przed rabatem musi być podana przy wszystkich produktach objętych (buty) kod .

W przypadku zgłoszenia kodu poza sklepem Sprzedawcy (na przykład w reklamie telewizyjnej lub radiowej, w aplikacji mobilnej uczestników programu lojalnościowego lub przez influencerzy), obowiązek komunikowania najniższej ceny z 30 dni przed sprzedażą zależy od przedmiotu komunikacji: jeżeli sprzedawca zgłasza wyprzedaż na dany produkt, to jego cena sprzedaży oraz najniższa cena z 30 dni przed sprzedażą muszą być również dany.

• UOKiK udzielił także wskazówek dotyczących rabatów oferowanych w ramach tzw Programy lojalnościowe. W przypadku sklepów stacjonarnych, o ile uczestnik programu lojalnościowego dokonuje zakupu z rabatem w danym sklepie, informacja o rabacie powinna być zawsze wyświetlana na ekranie. Zdaniem UOKiK, aby skorzystać z rabatu (po jego „aktywacji” w aplikacja) w sklepie papierniczym.

• Nowością jest rozwiązanie wprowadzone w wytycznych dotyczących jej zgłaszania Najbliższe ceny. Może być wykorzystany w przypadku nowo wprowadzonego produktu, który od początku jest oferowany w promocyjnej cenie (np. otwarcie nowego sklepu). Aby nie przegapić okazji do promocji w atrakcyjnej cenie i jednocześnie nie wprowadzać konsumentów w błąd (poprzez informowanie ich o cenach obowiązujących np. w innych sklepach), zdaniem UOKiKI Przedsiębiorca będzie mógł zgłosić przyszłą cenę tego produktu („Kup teraz za 10 zł, cena od 1 czerwca będzie wynosić 15UOKiK stoi jednak na stanowisku, że sposób przekazywania tej komunikacji marketingowej powinien różnić się od standardowego sposobu udzielania rabatów.

To tylko kilka z najciekawszych przykładów podanych przez UOKiK. Wytyczne odnoszą się również do szeregu innych kwestii zgłaszanych przez przedsiębiorców na etapie przygotowywania dokumentów (np. jak postępować z towarami, które nie mają wartości lub których termin przydatności do spożycia jest bliski). Dokument zawiera również dużą liczbę ilustrowanych przykładów, które pozwalają lepiej zrozumieć intencje UOKiK. Komisja zapowiedziała również przygotowanie anglojęzycznej wersji dokumentu (data publikacji nie jest jeszcze znana).

Choć Wytyczne nie są źródłem prawa, a przedsiębiorcy nie mają obowiązku ich przestrzegania, UOKiK zapowiedział, że nie będzie karał przedsiębiorców stosujących się do Wytycznych.