Ambasador o tym, dlaczego Polska pamięta o przybyciu uchodźców 1942 do Ugandy

Stosunki dwustronne między Ugandą a Polską są mniej wyraźne, ale oba kraje przeszły długą drogę w czasie II wojny światowej, kiedy 20 000 polskich uchodźców prześladowanych przez Sowietów i niemieckich nazistów otrzymało od Wielkiej Brytanii azyl w Ugandzie, Kenii i Tanzanii, a później imigranci z trzech Państwa. Frederick Mucizi z Sunday Monitor spotkał się z ambasadorem Polski w Nairobi Jackiem Pazhanskym, znanym również na Madagaskarze, Mauritiusie, Seszelach, Somalii i Ugandzie.

Polska oficjalnie nawiązała stosunki dyplomatyczne z Ugandą w 1963 roku, ale wiemy, że stosunki sięgają czasów II wojny światowej. Jak ważny jest ten aspekt historii?
Słusznie można powiedzieć, że dobre stosunki między naszymi krajami zaczęły się na długo przed zawarciem oficjalnych porozumień. Po sowieckiej inwazji na Polskę w 1939 r. wielu Polaków zostało deportowanych i trafiło do głębokich obozów pracy przymusowej na Syberii. Po niemieckiej inwazji na Związek Radziecki i podpisaniu w 1942 r. układu Sikorsky-Maski poczyniono przygotowania do uwolnienia rosyjskich Polaków przetrzymywanych zarówno przez cywilów, jak i wojsko.

Prawie 20 000 z nich uciekło i znalazło nowe domy w Afryce Wschodniej, której dużą częścią zarządzał Londyn. Polacy stanowili wówczas najliczniejszą mniejszość pochodzenia europejskiego w regionie i byli pierwszymi ambasadorami stosunków kulturalnych.
Od tego czasu zachowało się kilka polskich miejsc pamięci, w tym kilka grobowców i kościół katolicki, głównie w Koja / Mbunge w Mukono i Niagara w dzielnicy Masindi. Dziś Uganda jest domem dla małej, ale równie żywej polskiej społeczności. Jednego z Polaków, ks. Wojciecha Ulmana, nadzorującego misję franciszkańską w Ugandzie, ozdobił w marcu polski minister spraw zagranicznych Ben Merito.

Niewiele wiadomo o Ugandzie, oddalonej o tysiące kilometrów od Europy, która obsługuje polskich uchodźców. Co robisz jako kraj / ambasada, aby utrzymać tę historię przy życiu?
Ambasada opiekuje się polskimi zabytkami w regionie. Dbamy o to, by były utrzymane w dobrym stanie i zawsze znajdzie się ktoś, kto opowie widzom historię o tym, jak Polacy przybyli do Afryki Wschodniej. Korzystając z okazji, dziękuję członkom Polskiej Organizacji Rozwoju Uganda za ich nieocenione wysiłki na rzecz upamiętnienia i popularyzacji historii polskich uchodźców w Niabii. Po wizycie w Ugandzie w 2019 roku mogę zdradzić, że Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu podjęło decyzję o renowacji Matki Bożej Królowej Kościoła Polskokatolickiego w Nabii i przyległym grobowcu. Zadania rozpoczną się, gdy tylko sytuacja epidemiologiczna się ustabilizuje. Mamy nadzieję, że ten projekt da nam nowy impuls do dalszego rozpowszechniania tej fascynującej historii.
W 2022 r. będziemy obchodzić 80. rocznicę przybycia Sybiraków do Ugandy i podobnie jak w poprzednich latach przygotowujemy się do zorganizowania uroczystości w Kozha, często z udziałem polskich urzędników państwowych.

Kiedy formalnie nawiązano stosunki dyplomatyczne między Ugandą a Polską od 1963 r., jakie były niektóre z najważniejszych wydarzeń w stosunkach Ugandy z Polską w ciągu ostatnich 58 lat?
Ambasada RP w Nairobi została otwarta jako biuro regionalne w 1964 roku i odpowiada za rozwijanie i umacnianie dobrych relacji między naszymi dwoma krajami. Chociaż w Ugandzie nie ma polskiej ambasady, honorową ambasadą w Kampali od 1998 roku kieruje prof. Ephraim Kamundu, który był pierwszym punktem kontaktowym dla Polaków odwiedzających Ugandę lub przebywających w Ugandzie.
Według wstępnych danych opublikowanych w ubiegłym roku przez polskie Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, polski eksport do Ugandy wyniósł 0,47 mln uro (Shs75b), a import 10,7 mln (Shs46b), pomimo światowej epidemii rządowej 19. Uganda była 116. partnerem Polski pod względem importu i 117. pod względem eksportu. Uganda dostarcza do Polski herbatę, kawę i tytoń, podczas gdy polskie firmy sprzedają do Ugandy głównie odzież, tekstylia, maszyny i elektronikę.

Czy Polska oferuje Ugandzie bezpośrednie wsparcie budżetowe? Jeśli tak, ile to kosztuje i dokąd zmierza?
Nasza oficjalna pomoc rozwojowa dla Ugandy osiągnęła w zeszłym roku prawie 000 600 000 (Shs2.1b) i potwierdziliśmy nasze zobowiązanie do dalszego wspierania Twojego kraju poprzez przyjęcie Nowego Programu Rzeczypospolitej Polskiej Międzynarodowej Współpracy Rozwojowej na lata 2021-2030. Z niecierpliwością czekamy na dalszą współpracę z Waszym rządem w takich obszarach, jak zapewnienie dostępu do niedrogiego i wysokiej jakości zdrowia i edukacji, wsparcie przedsiębiorczości i ochrona środowiska.
Jednym z naszych głównych projektów w ciągu ostatnich kilku lat była poprawa infrastruktury medycznej dla mieszkańców Matugi, dzielnicy Wakiso i okolicznych wsi, inicjatywa realizowana we współpracy z polską organizacją pozarządową InnoVight Fundacją i polskimi miłośnikami franciszkanów z siedzibą w Świątyni Męczenników Munionio. Nowo wybudowane Centrum Zdrowia Wanda Matuga nosi imię polskiej misjonarki dr Wandy Pizza.

W tym miesiącu kończy się roczna prezydencja Polski w obozie wicekrólestwa. Grupa czterech krajów Europy Środkowej, Czech, Węgier, Polski i Słowacji, nie ma zewnętrznych wpływów na Ugandę iw jakiej formie?
Grupa Wicekrólestwa, znana również jako V4, powstała 15 lutego 1991 roku, po upadku komunizmu. Jej powstanie motywowane było nadzieją, że łatwiej będzie usunąć pozostałości po komunistycznym obozie w Europie Środkowej, przezwyciężyć historyczne animozje między sąsiednimi krajami, a wspólnym wysiłkiem osiągnąć zmianę społeczno-gospodarczą.
Współpraca V4 w Ugandzie nie została jeszcze sformalizowana, ale każdy z czterech krajów ma własne plany i inicjatywy mające na celu poprawę dobrobytu Ugandyjczyków, które są rutynowe i mają na celu zajęcie się ważnymi społecznymi i gospodarczymi skutkami rządów -19. Każdy z naszych krajów jest reprezentowany w Ugandzie; Ze swojej strony Ambasada Węgier w Nairobi otworzyła niedawno stałe biuro w Kampali. Świadczy to o rosnącym zainteresowaniu współpracą dwustronną z Budapesztem, zwłaszcza projektami rozwojowymi i możliwościami handlowymi. Słowacja, Czechy i Polska mają w Kampali ambasady spółdzielcze.

Polska ma szóstą co do wielkości gospodarkę w Unii Europejskiej, co kwalifikuje Cię jako kraj/rynek rozwinięty. Jakie przedmioty może rysować Uganda/EAC?
Zmiana w Polsce to naprawdę historia do opowiedzenia. Moim zdaniem z polskich doświadczeń można wyciągnąć pięć lekcji. Rozpoczynając transformację, kraj miał wspólną wizję reformowania instytucji politycznych i gospodarczych. Stabilność gospodarcza utrzymywała inflację i dług pod kontrolą. Polska gospodarka otworzyła się na rynki międzynarodowe, zmuszając firmy do większej produktywności i konkurencyjności, a także przyciągając bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Dużo zainwestował w edukację. Polska stworzyła także gospodarkę rynkową, która stworzyła więcej miejsc pracy i wyższe płace.

Jako akredytowany ambasador w sześciu krajach regionu, jak często współpracujesz z odpowiednimi rządami i czy są jakieś konkretne kwestie, które Cię niepokoją?
Choć może się to wydawać trudne, staram się utrzymywać regularne kontakty z urzędnikami z sześciu krajów, głównie ze względu na duże odległości geograficzne między poszczególnymi stolicami a Nairobi.

Rozmowy polityczne organizowane przez przedstawicieli UE są doskonałą okazją do podtrzymywania i rozwijania relacji między obiema stronami oraz całym obozem europejskim i krajami afrykańskimi.
Jak wspomniano w przypadku Ugandy, jakie są problemy?
Jednak obecna dynamika stosunków dwustronnych wykazuje pewien brak iz pewnością jest miejsce na poprawę, dlatego obecnie pracujemy nad częstymi spotkaniami naszych rządów. Nasza wymiana handlowa, mimo stałego wzrostu, ma duży potencjał do dalszego rozwoju, a Ambasada i Polskie Biuro Handlowe z siedzibą w Nairobi są również aktywne na rynku ugandyjskim, mam nadzieję, że przyczyni się to do wzmocnienia tych trendów.

Jakieś ostatnie słowo?
Jesteśmy krajem, który do niedawna był beneficjentem pomocy międzynarodowej. Polska ma wspólną historię z większością krajów kontynentu afrykańskiego i doskonale zdaje sobie sprawę z czekających ją wyzwań – nigdy nie była potęgą kolonialną, wręcz przeciwnie, była przez wieki najeżdżana i podbijana, z licznymi wyczynami w czasach potężniejsi aktorzy.

Wyszliśmy silni i prężni, a dziś nasza gospodarka jest stabilna. Jako pomnik wsparcia, które otrzymywaliśmy przez lata, czekamy na spłatę tego długu wdzięczności i zwiększenie możliwości wspierania innych krajów na drodze do zrównoważonego wzrostu i rozwoju.