Reforma polityczna w Chinach utknęła w martwym punkcie na początku lat 80.

za pomocą dr Richard Bohmi Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles

Latem 1980 roku Polska doświadczyła masowych niepokojów robotniczych, z falą nieokiełznanych strajków i antyrządowych demonstracji grożących załamaniem się porządku publicznego. Te wydarzenia, które miały miejsce w innych częściach świata komunistycznego, zaczęły wpływać na reformy polityczne w Chinach. W tym szczególnym momencie w Chinach rosło powszechne niezadowolenie.

ten Żądania polskich robotników

Wśród wielu skarg polscy robotnicy domagali się znacznych podwyżek płac, zwolnienia skorumpowanych urzędników państwowych, prawa do organizowania niezależnych związków zawodowych, zniesienia cenzury mediów i cofnięcia podwyżek cen mięsa i produktów spożywczych pochodzenia roślinnego.

Obawiając się narastających niepokojów przemysłowych, polski rząd komunistyczny początkowo wahał się niezdecydowanie, a następnie ustąpił, czyniąc kilka ustępstw wobec żądań robotników. To natychmiast złagodziło niepokoje robotnicze, gdy strajki i demonstracje uliczne ucichły w środku lata.

To jest tekst z serii filmów Upadek i wzrost Chin. Obejrzyj teraz na Wonderium.

Inspiracja z Polski

W Chinach, kiedy bardziej restrykcyjna polityczna i ideologiczna kontrola rewolucji kulturalnej nieco się rozluźniła, długo tłumione pretensje zaczęły pojawiać się w całym kraju, czego dowodem jest masowy ruch składających petycje.

Liberalni członkowie reformistycznej koalicji Denga, zaniepokojeni narastającą zmiennością tej sytuacji politycznej, czerpali inspirację z ostatnich polskich doświadczeń. Doszli do wniosku, że pewne dobrze ukierunkowane i terminowe reformy polityczne mogą znacznie przyczynić się do rozbrajania zamieszek na dużą skalę w Chinach, jak to miało miejsce w Polsce.

Deng Xiaoping był otwarty na ten argument. W sierpniu 1980 roku zaproponował zakrojony na szeroką skalę plan systematycznych reform politycznych. Choć brakowało w nim szczegółów operacyjnych, wykraczało poza zobowiązanie rządu polskiego do promowania wolności przemysłowej i demokracji.

Systematyczna reforma polityczna Denga

Oprócz przyznania chińskim robotnikom prawa do wybierania własnych przedstawicieli robotniczych, Deng zajął się także niektórymi z najgłębszych strukturalnych chorób chińskiego systemu politycznego, chorobami, które sklasyfikował pod ogólną nazwą „tyranii feudalnej”.

Aby uniemożliwić przyszłemu przywódcy partii konsolidację całej władzy politycznej w swoich rękach, Deng zaproponował zakończenie długoletniej praktyki partii, polegającej na przyznawaniu wyższym rangą funkcjonariuszom partyjnym dożywotnich stanowisk. Zamiast tego opowiadał się za systemem limitów czasowych, uzupełnionym obowiązkową emeryturą kadry emerytowanej.

Aby uniemożliwić natrętnym sekretarzom partyjnym arbitralną ingerencję w sferę polityki gospodarczej, zaproponował wyraźny rozdział funkcji między rządem a partią. Urzędnicy rządowi będą odpowiedzialni za opracowywanie i wdrażanie polityki. Jednocześnie organy partyjne ograniczą swoją rolę w zapewnianiu zgodności polityki rządu z ogólnymi zasadami ideologicznymi i wytycznymi politycznymi partii.

Praktyka noszenia wielu kapeluszy przez urzędników miała zostać porzucona, gdy na przykład sekretarz partii pełniłby jednocześnie funkcję gubernatora prowincji lub burmistrza, aby zapewnić bardziej efektywny rozdział pracy.

Dowiedz się więcej o Porucznik Mao Liu Shaoqi i Deng Xiaoping.

Jak przyszłość może być inna?

Gdyby propozycje reform Denga zostały wdrożone w 1980 roku, mogłoby to znacznie ożywić chiński system polityczny i ułatwić niektóre z utrzymujących się bolączek epoki Mao. Ale nigdy się nie dowiemy, ponieważ większość poprawek weszła w życie dopiero w latach 80. XX wieku. Do dziś niektóre nie zostały uchwalone.

Po propozycjach reform Denga w sierpniu, pracownicy chińskich firm zaczęli domagać się wyższych płac i silniejszych związków. Studenci zaczęli poważnie traktować hasła reform, takie jak „Szukanie prawdy na podstawie faktów” i „Wyzwalające myślenie”. Niektórzy intelektualiści zaczęli nawet kwestionować naukową słuszność marksizmu.

Dodając do rosnącej niestabilności politycznej w Chinach, jesienią 1980 r. w kilku chińskich miastach odbyły się pierwsze bezpośrednie wybory testowe. Nieoczekiwanie kilku niekomunistycznych kandydatów ubiegających się o miejsca w legislaturach prowincjonalnych osiągnęło lepsze wyniki niż ich partyjni przeciwnicy.

Ten wynik okazał się niezwykle żenujący dla lokalnych urzędników Partii Komunistycznej. W niektórych okręgach władze interweniowały z przyczyn technicznych, unieważniając niechciane wyniki wyborów. Utrata twarzy partii była tak upokarzająca, że ​​bezpośrednie wybory powszechne w Chinach zostały przełożone o kolejne siedem lat.

Dowiedz się więcej o Program Mao odbudowy zrujnowanej chińskiej gospodarki.

Chińczycy się zachowywali

Inną oznaką wzmożonego aktywizmu politycznego było to, że na dorocznym posiedzeniu Narodowego Kongresu Ludowego we wrześniu 1980 r. dziesiątki delegatów odmówiły odegrania swojej tradycyjnej roli autorytatywnej pieczątki Partii Komunistycznej.

Zamiast tego bezlitośnie wypytywali ministrów rządu o serię wypadków i epizodów przemysłowych na dużą skalę. Nawet zwykle posłuszne media w Chinach głoszą teraz zalety kwestionowania rzeczników rządu.

Tak jak Polacy byli przed nimi, Chińczycy zaczęli się „zachowywać”. W świetle ich rosnącej tendencji do kwestionowania władzy, bardziej konserwatywni koledzy Denga publicznie obawiali się, że dalsze reformy w sensie politycznym wywołają tylko więcej protestów i sprzeciwów. To poważnie zagraża stabilności politycznej i jedności Chin.

Nawet najbliższy towarzysz Dinga, Qin Yun, teraz wyraźnie go ostrzegł: „Jeśli nie będziemy ostrożni, Chiny mogą rozwinąć swój status w polskim stylu”. Z jednym okiem na Polskę, a drugim na rosnące zamieszanie w domu, Deng zmienił zdanie.

Nagła decyzja Dinga

Po tym, jak nagle zmienił swoje stanowisko, w grudniu 1980 r. wezwał do wprowadzenia nowego ustawodawstwa zakazującego nieautoryzowanych organizacji, marszów protestacyjnych i demonstracji oraz zakazującego drukowania i dystrybucji niezatwierdzonych publikacji.

Deng wezwał teraz partię do wzmocnienia działalności propagandowej i organizacyjnej w zdominowanej przez państwo Chińskiej Konfederacji Związków Zawodowych, a także w ramach Ogólnochińskiej Federacji Kobiet, Komunistycznej Ligi Młodzieży i Ogólnochińskiej Ligi Studentów. Nie będzie więcej tolerancji dla „spontanicznych głosów” niezależnych grup społecznych czy zawodowych.

Broniąc potrzeby zdecydowanych działań w przypadku poważnych niepokojów społecznych lub aktów sabotażu, Deng stwierdził teraz, że w razie potrzeby zostanie wprowadzony stan wojenny. Konserwatywni towarzysze Denga utrzymywali tę pozycję. W rezultacie krótka wiosna politycznej liberalizacji i reform w Chinach została nagle zatrzymana.

Często zadawane pytania dotyczące powstrzymania reform politycznych w Chinach na początku lat 80.

Czytaj
W jaki sposób wielki skok naprzód Mao zakończył się tak żałośnie?
Jak komunistyczna propaganda oszukała Chińczyków fałszywym poczuciem bezpieczeństwa ekonomicznego
Wielki skok naprzód Mao Zedonga