Analiza: „Brak uczestnictwa demokratycznego bez dostępu do partii politycznych – Komisja przeciwko Republice Czeskiej (C-808/21) i Komisja przeciwko Polsce (C-814/21)” przeprowadzony przez Davida Grapitza

Przedmowa

W swoich komentarzach Komisja przeciwko Republice Czeskiej (C-808/21) I Komisja przeciwko Polsce (C-814/21), rzecznik generalny (AG) Richard de la Tour, podkreślając szerokie prawa wyborcze obywateli UE przebywających w państwach członkowskich, którzy nie są ich obywatelami w rozumieniu art. 22 TFUE. Wykorzystuje analizę kontekstową przepisów dotyczących obywatelstwa i demokracji przedstawicielskiej, aby argumentować, że państwa członkowskie nie powinny zabraniać obywatelom UE z innych państw członkowskich przystępowania do partii politycznych i tym samym uczestniczenia w życiu demokratycznym przyjmujących państw członkowskich.

II. fakty

W przedstawionych opiniach analizowano dwie skargi Komisji dotyczące zarzucanych naruszeń art. 22 TFUE przez Polskę i Republikę Czeską. Artykuł 22 TFUE stanowi, że obywatele Unii mają prawo do głosowania (ust. 1) oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego (ust. 2) na takich samych warunkach, jak w państwie ich zamieszkania. Komisja uważa, że ​​Polska i Republika Czeska nie zastosowały się do art. 22 TFUE, zabraniając obywatelom UE niebędącym ich obywatelami przystępowania do partii politycznej.

Zgodnie ze swoimi odpowiednimi przepisami dotyczącymi partii politycznych Polska i Republika Czeska przyznają prawo do członkostwa w partiach politycznych wyłącznie swoim obywatelom. W obu państwach członkowskich kandydaci w wyborach lokalnych i europejskich mogą, z pewnymi różnicami, być nominowani przez partie polityczne, koalicje partii politycznych, organizacje bezpartyjne lub wyborców niezależnych.

W Polsce komitety wyborcze mają prawo do rozpowszechniania swoich audycji wyborczych w publicznych programach radiowych i telewizyjnych na koszt nadawców oraz za opłatą w publicznych i prywatnych kanałach radiowych i telewizyjnych. Poza kampaniami wyborczymi Polska zapewnia partiom politycznym dostęp do publicznych kanałów radiowych i telewizyjnych. Polskie partie polityczne, które w wyborach krajowych uzyskają określony minimalny procent głosów, otrzymują finansowanie ze środków państwa.

III. proces

Już w 2010 r. Komisja rozpoczęła badanie, czy ograniczenie członkostwa w partiach politycznych odpowiednio do obywateli Czech i Polski jest zgodne z art. 22 TFUE. Zaprzestała tej praktyki w 2014 r., po tym jak Komisja przesłała uzasadnienia do obu państw członkowskich. Obydwa państwa członkowskie uważały wówczas swoje ustawodawstwo krajowe za zgodne z art. 22 TFUE. Komisja podjęła ponownie oba działania w 2020 r. w ramach priorytetu Komisji van der Leyena (od 2019 r.) „Nowy impuls dla demokracji europejskiej”. W dniu 21 grudnia 2021 r. Komisja wprowadziła obecne środki wobec odpowiednich państw członkowskich.

Polska i Czechy interweniowały wzajemnie w sprawie drugiego państwa, na swoją korzyść.

IV. Zakres art. 22 TFUE

Według Komisji art. 22 TFUE ustanawia ogólny i powszechny obowiązek równego traktowania „mobilnych” obywateli UE podczas wyborów lokalnych i do Parlamentu Europejskiego. Wszelkie działania oparte na warunku krajowym uniemożliwiającym obywatelom przyjmujących państw członkowskich kandydowanie w wyborach na tych samych warunkach są zabronione.

Komisja twierdzi, że partie polityczne są podstawową formą uczestnictwa w życiu politycznym i powszechnym sposobem uczestniczenia w wyborach w charakterze kandydatów. W związku z tym obywatele UE nie mogą korzystać ze swojego prawa do kandydowania, jeśli nie mogą kandydować jako kandydaci partii politycznej w wyborach w państwach członkowskich, w których zamieszkują. Na tych samych warunkach jako obywatele tego państwa.

Obydwa państwa członkowskie kwestionują fakt, że art. 22 TFUE nie reguluje kwestii członkostwa w partiach politycznych. Jedynym celem art. 22 TFUE i Zamówienia 93/109 I 94/80 Usunięcie wszelkich warunków dotyczących obywatelstwa umożliwiających korzystanie z prawa do głosowania i kandydowania.

Zdaniem AG de la Tour zakres art. 22 TFUE ogranicza się do wyborów, do których ma on zastosowanie, tj. wyborów samorządowych i europejskich, z wyłączeniem Zgromadzenia Narodowego lub wyborów prezydenckich. Dyrektywy 93/109 i 94/80 określają jedynie minimalną konstrukcję. Ponieważ stanowią część prawa wtórnego, nie mogą określać zakresu art. 22 TFUE.

AG de la Tour odrzuca literalną wykładnię art. 22 TFUE. Analizuje obywatelstwo Unii oraz przepisy demokracji przedstawicielskiej tworzące ramy art. 22 TFUE.

Artykuł 9 TUE włącza obywatelstwo Unii do przepisów dotyczących demokracji przedstawicielskiej, w których zgodnie z art. 10 TUE „ustanawia się funkcjonowanie Unii”. Obywatele UE mają prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym UE. Tytuł V Karty, zatytułowany „Prawa obywateli”, w art. 39 i 40 ponownie przypomina o prawach wyborczych obywateli UE na mocy art. 22 TFUE.

Łącząc obywatelstwo i demokrację, Traktaty UE wyrażają cel, jakim jest skuteczna reprezentacja „mobilnych” obywateli UE, odzwierciedlająca podstawowe wartości, jakimi są równość i demokracja. Artykuł 22 TFUE należy rozumieć w ten sposób, że uniemożliwia on korzystanie z praw wyborczych ze względu na przynależność państwową.

Zdaniem AG de la Tour partie polityczne odgrywają zasadniczą rolę w korzystaniu z praw politycznych w państwach członkowskich. Komisja należy badać w świetle wolności zrzeszania się zawartej w art. 12 ust. 1 TFUE i wolności wyrażania opinii zawartej w art. 11 karty.

V. OGRANICZENIA RÓWNEGO TRAKTOWANIA OBYWATELI UNII W KORZYSTANIU PRAW WYBORCZYCH

Komisja wskazuje korzyści płynące z członkostwa w partii:

1. Branding: Kandydaci uznanej partii politycznej mogą czerpać korzyści z wartości i zasad związanych z tą partią.
2. Możliwości: Partie polityczne mogą zapewniać kandydatom zasoby wyborcze.
3. Finansowanie: Partie polityczne często korzystają z zachęt finansowych, takich jak finansowanie ogólne lub specjalne programy podatkowe.
4. Media: Partie polityczne często cieszą się przywilejami mediów.

W Republice Czeskiej „mobilni” obywatele UE mogą kandydować na listy partii, nie będąc członkami partii mającej powszechną praktykę w tym kraju. Republika Czeska krytykuje Komisję za nieprzedstawienie dowodów potwierdzających niekorzystną sytuację kandydatów niezrzeszonych. Republika Czeska dostarcza dowodów na to, że osoby niezrzeszone w tej partii w dalszym ciągu przewodzą na liście głównych partii politycznych o dobrych wskaźnikach sukcesu wyborczego.

AG de la Tour przytoczyła orzecznictwo, zgodnie z którym istnienie uchybienia zobowiązaniom można wykazać w drodze analizy prawnej odpowiednich przepisów o charakterze legislacyjnym. W niniejszej sprawie przepisy prawa Polski i Republiki Czeskiej pozbawiają „mobilnych” obywateli UE skutecznych możliwości kandydowania, które są dostępne odpowiednio dla obywateli Polski i Czech, a tym samym traktują ich odmiennie.

VI. uzasadnienie

Obydwa państwa członkowskie podnoszą, że ograniczenie art. 22 TFUE jest uzasadnione na podstawie art. 4 ust. 2 TUE, ponieważ działalność partii politycznych stanowi część ich tożsamości narodowej.

Komisja uważa, że ​​ograniczanie praw wyborczych „mobilnych” obywateli UE w celu ochrony ich przed „ingerencją” w wewnętrzne sprawy polityczne jest bezpośrednio sprzeczne z duchem i celem tych przepisów, których celem jest zapewnienie obywatelom UE udziału w życiu demokratycznym życie państwa przyjmującego.

Ograniczenie członkostwa w partiach obejmuje ograniczenie wolności zrzeszania się określonej w art. 12 ust. 1 Karty i art. 11 EKPC oraz wolności słowa zawartej w art. 11 Karty.

Ag de la Tour twierdzi, że poszanowanie tożsamości narodowej przejawia się poprzez ograniczanie udziału „mobilnych” obywateli UE w wyborach lokalnych i europejskich. Artykuł 4 ust. 2 TUE nie zwalnia państw członkowskich z poszanowania praw podstawowych, w tym praw wyborczych, zawartych w art. 22 TFUE. W rezultacie AG de la Tour stwierdza, że ​​ograniczenie jest nieuzasadnione i uważa, że ​​skarga Komisji jest zasadna.

VII. Wniosek

Obie opinie zawierają dogłębną analizę podstaw obywatelstwa i demokracji oraz wymogów wynikających z praw wyborczych zawartych w art. 22 TFUE.

AG de la Tour wykorzystuje tę okazję do analizy ram prawnych stanowiących podstawę demokracji i obywatelstwa w Unii Europejskiej. Jak słusznie zauważa, zarówno art. 9 TUE, jak i art. 22 TFUE łączą w sobie pojęcia demokracji i obywatelstwa. Jednakże Ag de la Tour jest świadoma art. 2 (wartości podstawowe), art. 10 TUE (zasada demokracji przedstawicielskiej) i DMK. Ustawa wyborcza z 1976 r W swojej analizie.

AG de la Tour słusznie interpretuje art. 22 TFUE jako szeroko zakazujący wszelkiej dyskryminacji ze względu na narodowość w korzystaniu z praw wyborczych, w tym dostępu do partii politycznych jako głównych narzędzi wyborczych. Jak słusznie zauważa, zakres art. 22 TFUE ogranicza się do rodzaju wyborów, a mianowicie wyborów samorządowych i wyborów do Parlamentu Europejskiego.

Mamy nadzieję, że Trybunał Sprawiedliwości przyjmie podejście AG de la Tour i przedstawi wszechstronną analizę podstawowych przepisów prawa UE dotyczących obywatelstwa i demokracji. Trybunał Sprawiedliwości powinien uwzględnić uwagi i zobowiązać państwa członkowskie do zapewnienia „mobilnym” obywatelom UE dostępu do partii politycznych. Wydanie takiego orzeczenia może mieć wpływ na inne aspekty bezstronnego udziału obywateli UE w życiu demokratycznym, takie jak rejestracja wyborców.

Dawid Grappitz Jest urzędnikiem ds. polityki w Federalnym Ministerstwie Spraw Gospodarczych i Działań Klimatycznych w Berlinie oraz kandydatem paneuropejskiej partii politycznej Volt w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku. Op-Ed odzwierciedla wyłącznie opinie autora.

Sugerowane cytowanie: Grappitz, T; „Zakaz udziału demokracji bez dostępu do partii politycznych – Komisja przeciwko Republice Czeskiej (C-808/21) i Komisja przeciwko Polsce (C-814/21)”, EU Law Live, 23.01.2024, https://euulawlive. com/analiza-brak-demokratycznego-uczestnictwa-bez-dostępu-do-partii-politycznych-komisja-v-czechy-republika-c-808-21-i-komisja-v-poland-c-814-21-by- David-Grappitz/