Zmowy przetargowe w Polsce – rozszerzona odpowiedzialność karna

Od 1 października 2023 r. fałszowanie ofert, niezależnie od tego, czy są one „publiczne”, czy „prywatne”, jest obecnie przestępstwem.

Ponadto ingerencja w przetargi pociąga obecnie za sobą odpowiedzialność karną, podobnie jak ingerencja w jakiekolwiek postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego – konkurencyjnego lub niekonkurencyjnego. Jednocześnie zaostrzono kary.

Ważny kontekst – wykonanie polecenia ECN+

Zmiany te należy rozumieć w kontekście wdrożenia Dyrektywy ECN+, która ma zwiększyć liczbę wspólnych przedsięwzięć objętych postępowaniami antymonopolowymi przez Szefa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów („UOKiK„).

Układ zbiorowy pracy jest jedyną praktyką ograniczającą konkurencję, która może skutkować odpowiedzialnością karną. Niemniej jednak UOKiK podaje, że dotychczas działań w zakresie decyzji o zawarciu układów zbiorowych było bardzo niewiele – pięć w 2021 r. i sześć w 2020 r.

Dzieje się tak głównie dlatego, że uczestnicy przetargów obawiają się składania wniosków o złagodzenie kary do UOKiK – łagodzenie kary pozwalało przedsiębiorcom uniknąć kar finansowych nakładanych przez UOKiK, ale nie wyłączało odpowiedzialności karnej.

Ustawa wdrażająca dyrektywę ECN+, która weszła w życie 20 maja 2023 r., reguluje tę kwestię poprzez dodanie § 6 do art. 305 Kodeksu karnego („CC„), przy czym osoba dopuszczająca się przestępstwa (zmowy) nie podlega karze, jeżeli:

• powiadomił o istnieniu postanowienia dotyczącego zmowy przetargowej organ ścigania lub organ ds. konkurencji państwa członkowskiego UE lub Komisji; I
• Ujawnia wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim prokurator się o nich dowie,

W świetle powyższego interesujące jest porównanie zmian wynikających z wdrożenia Dyrektywy ECN+ z przedstawioną poniżej nowelizacją KC.

co kiedy

Od 1 października 2023 r. obowiązują przepisy zmieniające art. 305 k.c. („Korekta„) zaczął działać.

Celem nowelizacji było „modernizowanie” i dostosowanie ustawy do aktualnych realiów rynkowych, a ustawodawca dokonał szeregu zmian, które znacząco rozszerzyły zakres stosowania art. 305.

Najważniejsze z tych zmian to:

• Od 1 października Ingerencja jest przestępstwem Z „przetargiem” – nie tylko organizowanym na podstawie ustawy o zamówieniach publicznych („PBL”), ale także z Inne procedury wymienione przez PBLKonkurencyjne lub niekonkurencyjne, takie jak umowy o wyłącznym źródle i negocjacje bez powiadomienia.
• Usunięto wymóg publicznego charakteru przetargu, a tym samym zasadę Rozszerza ochronę na prywatnych oferentóww tym prowadzone na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego.
• Ustawodawca wyróżnił także odmianę czynu zabronionego dotyczącą aukcji. To właśnie oznacza Sztuka. 305 chroni również oferty Odbywa się na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego.
• Korekta wyraźnie zabrania Czynności takie jak zawarcie umowy, przekazywanie lub rozpowszechnianie informacji lub milczenie na temat istotnych okoliczności (terminy zdefiniowane w akcie) Gdy odbywa się przetarg/aukcja/zamówienie publiczne gotowy. Przed nowelizacją panowała opinia, że ​​powyższe działania dotyczą wyłącznie przetargów już ogłoszonych.
• Ustawodawca wprowadził pojęcie „interes publiczny„Jako jeden z przedmiotów ochrony art. 305 kk. Przed nowelizacją czyny wyrządzające szkodę właścicielowi nieruchomości, osobie lub firmie były przestępstwami, ale obecnie „czyny godzące w dobro publiczne” są również przestępstwami karnymi.
• Wcześniej maksymalna kara za zawarcie umowy, komunikowanie lub rozpowszechnianie albo przemilczanie istotnych okoliczności; To już pięć lat.
• Nowelizacja wprowadza zasadę, że gdy sprawca popełnia przestępstwo z art. 305 k.c. w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej, grozi mu długa kara – do ośmiu lat.

Jakie jest znaczenie tych zmian?

Przed nowelizacją istniał teoretyczny spór, czy pod pojęciem „przetargu publicznego” należy rozumieć przetarg organizowany przez podmiot publiczny, czy też przetarg organizowany w trybie Kodeksu cywilnego dla nieograniczonej liczby uczestników. .

Ponieważ dominował pogląd pierwszy, art. 305 dotyczył jedynie bardzo wąskiego zakresu form umów.

Nowelizacja uwzględnia jednak oba poglądy, rozszerzając odpowiedzialność karną na czyny związane z aukcjami oraz czyny popełnione w związku z wszelkimi postępowaniami w PPL.

Ponadto nowelizacja nie mówi nic o wartości przetargu/aukcji/postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Kto został ukarany?

Odpowiedzialność karną może ponieść każda osoba fizyczna, która usiłuje, wymusza lub nakazuje zakłócenie postępowania przetargowego/aukcji/zamówienia publicznego. Może nim być prezes zarządu spółki, pracownik spółki lub pracownik spółki organizującej postępowanie przetargowe/aukcja/zamówienia publiczne.

Osoba prawna może ponieść odpowiedzialność na podstawie ustawy o odpowiedzialności spółek wspólnych za przestępstwo (kara do 5 000 000 zł).

Jakie działania należy podjąć?

Nieprawidłowości prowadzące do zakazów z art. 305 kc mogą składać – jak dotychczas – nie tylko pracownicy zajmujący się zamówieniami publicznymi, ale także osoby zajmujące się zamówieniami prywatnymi (aukcjami lub przetargami), sprzedażą lub kupnem. Rozszerzenie przedmiotowego zakresu odpowiedzialności karnej na prywatnych oferentów oznacza, że ​​osoby działające w imieniu nieobjętej nią kontrahenta PPL również mogą zostać uznane za winne tego rodzaju przestępstw.

W efekcie nowelizacji dotyczącej wcześniej wprowadzonych zmian w zakresie wniosków o złagodzenie kary, w ciągu najbliższych kilku lat możemy spodziewać się kilku działań związanych z przetargiem UOKiK oraz sprawami karnymi prowadzonymi przez organy ścigania.

Wewnętrzne polityki compliance powinny odpowiadać ryzykom związanym z nowym brzmieniem art. 305 cm3