TPolskie słowo „Zgruzowstanie” po raz pierwszy pojawia się w wierszu „Warszawa Zgruzowstala” z 1949 r., napisanym przez polskiego rewolucjonistę, żołnierza i poetę socrealistycznego Władysława Broniewskiego. Tytuł wiersza można przetłumaczyć następująco: „Warszawa posmutniała” – reakcja bardzo zrozumiała. Stolica Polski była systematycznie burzona kawałek po kawałku podczas okupacji niemieckiej.
„Zgruzowstanie” będzie nawiązywać do nowo wynalezionych technik recyklingu i rekonfiguracji wysadzonych i skręconych bloków Starego Miasta w nowe materiały budowlane. Ta powojenna innowacja w metodach budowlanych i materiałach renowacyjnych dała nazwę także nowej, innowacyjnej wystawie poświęconej powojennej odbudowie Polski. W miarę jak ludobójcza kampania Moskwy przeciwko Ukrainie w dalszym ciągu niszczy pokojowe ukraińskie miasta i poświęca ukraińską infrastrukturę cywilną, wystawa w Muzeum Warszawy stała się ważna i aktualna.
Odbudowa Warszawy stworzyła nowy zestaw osiągnięć technologicznych
Wystawa obejmuje lata 1945–1949 i przedstawia fascynującą historię przerywanego procesu odbudowy i odbudowy, przez który przechodziło polskie miasto po niemieckim ataku. Zestawiając dokumenty historyczne, fotografie, nowo odkryte dzieła sztuki dokumentujące zniszczenia oraz fragmenty zniszczonej ceramiki z własnej kolekcji ocalonych przedwojennych cegieł i artefaktów zespołu kuratorskiego, wystawa została elegancko i inteligentnie kuratorowana przez polskiego historyka architektury Adama Prizywarę. Opiera się na przełomowej pracy doktorskiej Prizywary, która bada niejasną historię tego, jak odbudowa Warszawy stworzyła nowy zestaw przełomów technologicznych.
Warszawiacy zaczęli wracać do zrujnowanego miasta natychmiast po ponownym zajęciu miasta przez wojska radzieckie i ich sojuszników. Do nielicznych ocalałych z alianckich i niemieckich bombardowań miasta dołączyły także setki tysięcy uchodźców powracających do domu. Wysiedleńcy powrócili na dziwną, apokaliptyczną scenę całkowitego zniszczenia. Historyczne czarno-białe zdjęcia przedstawiają mężczyzn i kobiety (z oczywistych powodów głównie kobiety) wędrujących po piekielnych scenach zniekształconych i podartych budynków Warszawy. Polscy projektanci, inżynierowie i architekci odpowiedzialni za odbudowę miasta stanęli przed trudnym – i zupełnie bezprecedensowym – zadaniem na różne sposoby. Miasto zostało zrównane z ziemią, a pośrodku porozrzucane są dziesiątki milionów metrów sześciennych gruzu i gruzu. Oznacza to, że pozostałości zniszczonych i zniszczonych budynków oraz stosy śmieci należy usunąć, ale także dokładnie przesiać pod kątem wartościowego mienia i wszelkich materiałów budowlanych, które można poddać recyklingowi podczas odbudowy. Biedny kraj nie miał realnych zasobów materialnych ani możliwości finansowych na zakup nowych materiałów. Infrastruktura i fabryki potrzebne do stworzenia ich większej liczby już nie istnieją.
Wśród gruzów porozrzucane były szczątki setek tysięcy Polaków zabitych w bombardowaniach, zastrzelonych przez niemieckich żołnierzy i zmiażdżonych przez spadające budynki – tak jak zburzone budynki w ukraińskim mieście Mariupol tworzą obecnie funkcjonalny cmentarz szczątków. Dziesiątki tysięcy Ukraińców, którzy do końca ukrywali się w swoich wielopiętrowych mieszkaniach.
Niedobory, zniszczenia i brak materiałów budowlanych w okresie powojennym oznaczały, że wysiłki odbudowy wymagały radykalnych innowacji w technikach rozbiórki i budowy. Ograniczony niedobór materiałów budowlanych doprowadził do fascynujących eksperymentów z nowymi technikami budowlanymi. Wyniki doprowadziły do powstania nowych form betonu i mieszanych materiałów skalnych. Gruz należało posortować, oczyścić i uratować, jeśli nadawał się do ponownego użycia, a jeśli nie, wywieźć go poza miasto. Nowe metody przekształciły stare cegły w nowe konstrukcje i zniszczyły pozostałości szkieletu zniszczonych konstrukcji.
Ukraińcy staną się laboratorium kreatywnych innowacji w technologiach budowlanych
Wojna rosyjska z Ukrainą miała surrealistyczny efekt, zamieniając Warszawę w miasto ukraińsko-rosyjskojęzyczne. Do Polski napłynęły miliony ukraińskich uchodźców. Ponieważ około jedną piątą stolicy Polski stanowią obecnie uchodźcy, nie można chodzić po ulicach, nie słysząc języka rosyjskiego lub ukraińskiego. Ukraińskie niebo pozostaje zamknięte dla komercyjnego ruchu lotniczego, dlatego Warszawa stała się głównym punktem tranzytowym w podróżach do i z Ukrainy. Skupiając się na społeczeństwie obywatelskim, organizacjach politycznych i ukraińskich uchodźcach, Warszawa jest obecnie ważnym miejscem, jeśli chce się zrozumieć ukraińską politykę, dlatego też liczne delegacje europejskich i ukraińskich prawników i polityków zajmujących się prawami człowieka przemierzające miasto pielgrzymowały do jego odwiedzenia miasto. Eksponowany w Muzeum Warszawy. Wystawę odwiedził burmistrz Mariupola – ukraińskiego miasta, które najbardziej ucierpiało w wyniku rosyjskich bombardowań. Kiedy jesienią ubiegłego roku rozmawiałem z burmistrzem Polityka zagraniczna W czasopiśmie ze zdumiewającą jasnością wyraził się o ogromnych wyzwaniach technicznych związanych z odbudową, która nastąpi po ostatecznym wyzwoleniu okupowanych miast ukraińskich.
„Myślę, że bardzo interesujące jest to, że współcześni projektanci i inżynierowie pracują obecnie nad wieloma tymi samymi problemami, z którymi borykali się polscy inżynierowie w połowie lat czterdziestych” – wyjaśniła mi Priziwara. Wystawa nawiązuje do trwałych tematów rewitalizacji architektury i miast – „upcycling” to nowoczesna nazwa szeregu bardzo starych koncernów i stylów budowlanych. I chociaż powojenna Polska działała w radykalnie odmiennym kontekście politycznym niż współczesna Ukraina, twierdzi Prizywara, proces konieczności podejmowania dalekowzrocznych decyzji w warunkach niedoboru pozostaje zasadniczo taki sam.
Byłoby to równie problematyczne dla Ukraińców, jak i dla Polaków, a wciąż jest wiele do nauczenia się. Mówimy o budowaniu w sposób zrównoważony, a korzenie tego sposobu myślenia sięgają procesu odbudowy po wojnie. Ukraińcy wyjdą z wojny zmuszeni do przemyślenia kwestii pomników wojennych, budowania pomników na terenach mieszkalnych. Ukraina już przechodzi tę fazę innowacji w miastach, które wymagają odbudowy, takich jak Bucza. Ograniczanie ilości odpadów w gospodarce o obiegu zamkniętym w miarę odbudowy miast przez Ukraińców oznacza, że kraj stanie się laboratorium kreatywnych innowacji w technologiach budowlanych.
Ostateczna odbudowa Ukrainy po jej zwycięstwie byłaby największym projektem budowlanym w Europie od czasów II wojny światowej. A Ukraińcy będą musieli się wiele nauczyć od swoich polskich sąsiadów.
„Certyfikowany guru kulinarny. Internetowy maniak. Miłośnik bekonu. Miłośnik telewizji. Zapalony pisarz. Gracz.”
More Stories
GIP i KKR należą do firm chcących przejąć udziały w polskim oddziale Cellnex
Rozszerzanie współpracy poza obronność o gospodarkę i energetykę
GIP i KKR należą do firm chcących przejąć udziały w polskim oddziale Cellnex