Europa Ricka Stevesa: Gdańsk, niedoceniany klejnot Polski

Stojąc na końcu długiego, drewnianego mola w Gdańsku, zdałem sobie sprawę, że widzę dwa najważniejsze miejsca w historii XX wieku: kraniec lądu, na którym rozpoczęła się II wojna światowa, oraz stocznię, w której rozpoczęła się długa i stopniowy finał. Dramat. Wielu wyobraża sobie to północno-polskie miasto jako pustkowie rdzewiejących, dymiących stoczni. Ale odwiedzający są zaskoczeni, mogąc doświadczyć czegoś innego w jednym z najbardziej niedocenianych miejsc w Europie. Gdańsk jest przesiąknięty historią i ma jedną z najbardziej malowniczych starych dzielnic w Europie Wschodniej – i radośnie to pokazuje.

Wspaniałe główne miasto Gdańska jest usiane kościołami z czerwonej cegły i kolorowymi, bogato zdobionymi rezydencjami. „To jak wejście do jajka Fabergé” — wzdycha do mnie jeden z turystów. Spacer wzdłuż głównej ulicy, Ulika Tuca, pozwala rozkoszować się piękną architekturą miasta w Cancun. W epoce pozłacanej te wybrane domy (pochodzące od zróżnicowanej populacji, w tym Żydów, Holendrów, Włochów i Niemców) były opodatkowane na podstawie pierzei, więc budowano je smukłe i głębokie. Przestronne domy należą do superelity.

Ta piękna ulica nie zawsze tętni życiem i beztroską. wrzesień 1 września 1939 roku Adolf Hitler najechał to niegdyś niemieckie miasto i wywołał II wojnę światową. Do końca wojny prawie 80 procent miasta zostało zniszczone, a główna ulica się zawaliła. Miejscowi z uporem odbudowywali swoje miasto za pomocą szczegółowych map i fotografii, używając jak największej ilości oryginalnej cegły. Dziś statki wycieczkowe przewożą miłośników historii promem obok stoczni do Westerblatt Point, gdzie padły pierwsze strzały z bitwy.

W odległości krótkiego spaceru przez miasto znajdziesz Muzeum Bursztynu, które jest poświęcone kulistym żółtym towarom sprzedawanym w całym mieście. Prawie 75 procent światowego bursztynu – skamieniałej żywicy drzewnej – wydobywa się w północnej Polsce, a większość z nich jest wyrzucana na plaże po zimowych burzach. Odwiedzający dowiadują się, jak bursztyn występuje w 300 różnych odcieniach, od żółto-białego do żółto-czarnego, nieprzejrzystego i przezroczystego. W muzeum można zobaczyć bursztynowe zegary, bursztynowe żyrandole, bursztynowe kufle do piwa oraz model statku z miękkimi bursztynowymi żaglami. W kościele św. Brygidy znajduje się niedokończony ołtarz wykonany w całości z bursztynu.

Jeśli jesteś zainteresowany sprawdzeniem Baru Mlecznego (Bar Milexni), Bar Melexni na Głównym Mieście jest najpopularniejszym w Neptune City. Bary mleczne to dotowane przez rząd stołówki, których historia sięga czasów PRL-u, kiedy robotnicy z niższych klas rzadko jadali poza domem. Bar Mleczny Neptun ma więcej uroku niż większość barów mlecznych, dzięki swoim miejscom do siedzenia na zewnątrz wzdłuż najbardziej malowniczego odcinka głównej ulicy. Napełnij swój talerz tradycyjnymi polskimi potrawami, takimi jak barszcz lub pierogi, zapłać w kasie i zrób podwójny rachunek, gdy zdasz sobie sprawę, jak mało wydałeś. Mój rachunek za pełny posiłek zwykle wynosi 5 USD.

Około 20 minut na północ od głównego miasta urok starego centrum szybko zanika, gdy znajdziesz gdańską stocznię. Tutaj, w tym, co przywódca Solidarności Lech Wałęsa nazwał „kolebką wolności”, duża grupa nieustraszonych stoczniowców przejęła władzę i ostatecznie zdusiła Związek Radziecki w Europie Wschodniej. W sierpniu 1980 r. stoczniowy operator dźwigu i znany uczestnik protestu zorganizował strajk. Na wieść o tym Walasa, elektryk uznany za buntownika, pobiegł do stoczni, wspiął się na mur i zebrał protestujących.

W pobliżu stoczni doskonałe muzeum w Europejskim Centrum Solidarności jest najlepszym w Europie pokazem końca komunizmu. Jest jeszcze potężniejszy ze względu na swoje położenie – w samym sercu miejsca, w którym miały miejsce te wydarzenia. Eksponaty opowiadają inspirującą historię tych robotników i surową komunistyczną rzeczywistość, o którą walczyli. Zobaczysz oryginalne panele ze sklejki, na których strajkujący nabazgrali swoje 21 żądań. Poza tym gigantyczny ekran wideo i mapa pokazują, jak strajki, które się tu rozpoczęły, szybko rozprzestrzeniły się na całą Polskę.

Cztery dekady po upadku komunizmu Gdańsk jest pod wieloma względami nowym miastem. Okolica, pozostawiona przez komunistów jako gruz z czasów II wojny światowej, została przekształcona w luksusowe mieszkania i centra handlowe, a na futurystycznym, przezroczystym stadionie w kształcie bursztynu mieści się obecnie lokalna drużyna piłkarska. Gdańsk, mimo modernizacji, zawsze będzie miał bogatą historię. Przemierzając zaułki tego miasta, na każdym rogu, zawsze wyobrażam sobie, jak wpadam na starego Lecha Valasę – teraz szczęśliwego emeryta – wciąż wędrującego ulicami minionych czasów.

Mieszkaniec Edmonds, Rick Steves (www.ricksteves.com), pisze przewodniki po Europie, prowadzi programy podróżnicze w publicznej telewizji i radiu oraz organizuje wycieczki po Europie. Ta kolumna powraca do niektórych ulubionych miejsc Ricka w ciągu ostatnich dwóch dekad. Możesz wysłać e-mail do Ricka na adres [email protected] i śledzić jego blog na Facebooku.